11 jaar geleden

Het spannende mediatijdperk

Wat voor media gebruiken jongeren? Dit werd in een recent representatief onderzoek – genaamd JIM (jeugd, informatie, multi-media) – onderzocht onder 12-19-jarigen. Dit zou niet overeen moeten komen met de gewoonten van jonge christenen. Maar of ze zich zo anders gedragen?

Onlangs werden verschillende studies bij jonge en minder jonge mensen uitgevoerd over het PC- en multimedia gedrag. Voor mij liggen de (actuele) Jim-enquêtes van het media-educatie onderzoeksvereniging Zuidwesten uit de jaren 2007 en 2011, een nader onderzoek door het Allensbach-Instituut en een aantal recente artikelen over dit onderwerp. De studies tonen aan dat niet alleen jongeren een probleem hebben met het gebruik van nieuwe media. Aan sommige ouderen is het teveel gevraagd om de techniek te beheersen, anderen vinden het moeilijk om deze weer uit te schakelen. Voor wat nu de jongeren betreft, daarvoor zou je een artikel in een familie-magazine voor ouders kunnen schrijven, zodat zij hun kinderen instrueren om juist om te gaan met de media. Maar men kan zich ook rechtstreeks tot de jongeren richten, om een bewust gebruik van de nieuwe media bij hen te verhogen. Daartoe is dit artikel een poging. Ik noem enkele resultaten van de enquête om daaruit toepassingen voor een gezond, “Christelijke” gebruik van (nieuwe) media en voor een Godvrezende levensstijl te maken.

Wat jongeren in hun vrije tijd drijft

Gelukkig zijn er tot op vandaag niet alleen PC’s en game consoles, internet en smartphones, maar ook nog activiteiten die niets te maken hebben met dit soort media. 86% van de jongeren van 12-19 jaar ontmoeten hun vriendenkring een paar keer per week. Bijna driekwart sport regelmatig, 66% luiert graag. Bijna 20% maakt graag zelf muziek, 10% bezoekt meerdere keren per week feesten, 5% een disco, slechts 1% gaat regelmatig naar de kerk. Wanneer we dit gedrag op jonge mensen willen betrekken, komen de volgende uitdagingen:

• Wie zie je als je vrienden? Zijn het Christenen of ongelovigen? Natuurlijk kunnen we ons niet uit de wereld om ons heen terugtrekken, en er is zeker niets mis mee als een student op een namiddag een klasgenoot ontmoet. Maar waar zijn je prioriteiten als het gaat om een ontmoeting met anderen: met gelovigen of ongelovigen? Ben je bereid, voor een ontmoeting met jonge gelovigen die je regelmatig op zondag en in de week in de diensten in de gemeente of kerk ontmoet, af te zien van een afspraak met klasgenoten en collega’s, of is het andersom? “Weet u niet, dat de vriendschap met de wereld vijandschap is tegen God?” (Jakobus 4:4 – Voorhoeve Vertaling 4e druk).

• Sport is gezond wanneer het met mate bedreven wordt. “Want de lichamelijke oefening is tot weinig nuttig, maar de godsvrucht is nuttig tot alle dingen” (1 Tim. 4:8). Bovendien is er, met name in de sport, het gevaar dat je bijna uitsluitend met ongelovige vrienden te maken hebt. En als er een lidmaatschap van de club nodig is, bevind je je in het midden van het gezelschap van deze wereld en verbind je je ermee. Maar misschien kun je met andere gelovigen een keer een voetbalwedstrijd spelen of een keer joggen …

• Zelf muziek maken geeft veel vreugde. Als je dan ook andere christenen vindt, met wie je samen muziek maken en samen zingen kunt, tot eer van de Heere, is het nog mooier. Hierdoor kunnen nuttige vriendschappen ontstaan. Maar denk er wel aan dat een”interkerkelijke” muziek-groep vroeg of laat tot problemen zal leiden. Naar welke bijeenkomsten ga je dan ’s zondags? Waar ga je dan “optreden”?

• Luieren, “chillen” hoort er voor jongeren, zeker in de vakantie, ook bij. Daar is op zich ook niets mis mee. In de Bijbel is er echter wel een zeer slecht voorbeeld: “… David. In een tijd waarin zijn legers in de oorlog onderweg waren, bleef hij ‘lui’ thuis. Zo gebeurde het, dat hij plotseling een mooie, jonge vrouw zag, die zich baadde terwijl haar man ten strijde getrokken was. David viel in de zonde van ontucht en overspel (vgl. 2 Sam. 11). Laat je voor zoiets bewaren! Lekker luieren kan gevaarlijk zijn als je je bezighoudt met riskante zaken, dat zul je uit eigen ervaring wel weten.

• Slechts 1% gaat naar de kerk. Ik hoop dat je het fijn vindt om elke zondag de dienst(en) in je eigen woonplaats bij te wonen, net als de avond-bijeenkomsten in de week (als die er zijn). Ook de vakantie moet geen “time-out” zijn voor het bijwonen van samenkomsten. De mooiste vakantie is die, welke met de Heere Jezus doorgebracht kan worden en waarin je kunt deelnemen aan de diensten van gelovigen in een andere plaats. Je mag ook als jongere gerust deze suggestie doen voor de familievakantie.

Welke media zijn ‘in’?

In bijna 100% van de huishoudens van 12-19 jarigen is een mobiele telefoon beschikbaar, 86% van hen heeft er zelf één. Een MP3-speler is beschikbaar in 83% van de huishoudens, 77% van de jongeren zelf heeft zo’n apparaat. Een televisie is in 99% van de huishoudens aanwezig, 57% heeft zelf een televisie. Internettoegang is beschikbaar in 97% van de huishoudens, tot 56% van de jongeren hebben zelf internettoegang. Game-consoles zijn er 84%, 68% van de tieners hebben die zelf.

• Met een mobiele telefoon kun je natuurlijk allereerst prachtig bellen. De vraag is slechts, met wie je telefonisch of per sms contact hebt. Vooral als je over een eigen mobiele telefoon beschikt, die door niemand gecontroleerd wordt, wees je er dan van bewust, dat er ÉÉN is, die zowel ziet, met wie je communiceert, maar ook wat je zegt of sms-t.

Je kunt immers ook overwegen of je het geld niet beter kunt besteden dan in voor beltegoed of in een sms-bundel.

• Een MP3-speler is een prachtig instrument. Je kunt bijvoorbeeld daarop naar zeer nuttig lezingen luisteren. Ook al besteed je daar misschien wat minder tijd aan, ik wil je toch een aantal zeer nuttige websites doorgeven: www.debijbelvoorjou.nl of www.audioteaching.org. Daar vind je een groot aantal nuttige lezingen over Bijbelse thema’s. Waarschijnlijk interesseer je je meer voor muziek, als je je MP3-speler of iPod gebruikt. Mag ik jou herinneren aan het artikel over Sammy (nummer 62, Frisse Wateren)? De Heilige Geest, die in je woont, moet de muziek ook ‘aanhoren’. Welk commentaar geef jij daarop? …

• De televisie is ook vandaag nog voor de computer tijdslurper nummer 1. Toen ik een tiener was, werd de televisie door veel Christenen afgekeurd. Is de televisie intussen beter geworden? Hoewel het internet nog een aantal nuttige sites biedt, – en dan bedoel ik niet alleen websites, die het evangelie doorgeven of sites met Bijbelstudie-onderwerpen zoals www.debijbelvoorjou.nl of www.frissewateren.nl – is de televisie tot op vandaag een eenrichtingsweg. Je werkt niet met dit medium, maar consumeert passief. “Want al wat in de wereld is: de begeerte van het vlees, de begeerte van de ogen en de hoogmoed van het leven, is niet uit de Vader, maar is uit de wereld” (1 Joh. 2:16).

Natuurlijk is mij ook bekend dat er steeds meer programma’s via een livestream te bekijken zijn. Bij mannelijke computer-eigenaren worden dergelijke aanbiedingen in het bijzonder vaak gebruikt bij sportevenementen. Maar is deze vervangende televisie beter dan de televisie zelf? Of om Sammy weer in beeld te brengen: De Heilige Geest in je moet naar dat alles aanzien, wat jij daar ziet.

• Over het internet hebben we al kort gesproken. Moet je werkelijk alles zien, wat op de reclame pop-ups verschijnt? Tegenwoordig immers worden veel van de aankopen op het internet afgehandeld. In feite zijn de shopping-sites de favoriete sites voor volwassenen op het internet. De gevaren van sociale netwerken komen in een ander artikel aan bod (67% van de jongeren bezoekt het liefst deze pagina’s …) . De dreiging voor de mannelijke gebruikers op het internet ligt voor de hand. Er is nergens meer immoraliteit dan op het internet. Voor (jonge) vrouwen liggen de gevaren vaak in chat-contacten of misschien met online-winkelen. Deze verplichtingen, ook al zijn ze slechts virtueel, zijn uiterst problematisch. “Second Life”, een kunstmatig realiseren van een tweede leven, mag spannend lijken. Echter, het leidt alleen maar tot het ontsnappen aan je werkelijke verantwoordelijkheid in het leven. Daartoe zij er zijn voldoende voorbeelden.

We willen nog wijzen op de opmerking van een christelijke pedagoog, die zei dat jongeren van 13-15 jaar niet tot een verantwoord gebruik met het medium internet kunnen worden opgevoed. Dit gaat net zo min dat als je ze op deze leeftijd het autorijden zou kunnen leren. Met andere woorden … ouders hebben de plicht om kinderen te beschermen tegen dingen waar deze eenvoudig nog geen verantwoordelijkheid dragen kunnen.

• De game-consoles zijn het laatste onderwerp van dit hoofdstuk. Je weet zelf hoeveel tijd het kost om je games op het internet of op een computer (of met de draagbare spelconsole) te spelen. En als het dan voortdurend om knallen en neerschieten gaat: Ben je echt ervan overtuigd dat dit het juiste bezig zijn van een christen is, die de vrede najagen moet (Hebr. 12:14)? Kijk maar eens opnieuw naar je games tegen de achtergrond van je christelijke belijdenis. Of er nog ruimte is in de prullenbak?

Binding aan de media

25% van de 12-19 jarigen zeggen, dat zij van de tot hen ter beschikking staande media het allerminst van een computer afstand zouden kunnen doen. 22% zegt dat van het internet, 18% van de mp3-speler en 15% van de televisie. 9% overigens van boeken …

• Ik ben benieuwd wat jij hier zou aangeven. Ik wou dat het resultaat voor mij en voor jou 100% zou zijn: de Bijbel.

• Met betrekking tot de computer, deze kan je vandaag nauwelijks nog weg denken. Ik zou er niet aan moeten denken dit artikel eerst op de typemachine of zelfs nog met de hand te schrijven – op de een of andere manier is dit nu bijna een ‘nachtmerrie’ gezien de vele fouten die ik maak, de nodige correcties door de redactie, enzovoorts. Je weet zelf het beste, waarom de computer zo belangrijk voor je is, misschien wel de spel-computer …?

• Op het internet kunnen we alle informatie die we nodig hebben, opzoeken, maar ook op veel sites veel van onze tijd verspillen. Facebook, Twitter, YouTube en nog vele andere sites bieden schijnbaar geweldig entertainment. Uren en uren kunnen ze van ons wegnemen, die we zo goed voor meer nuttige bezigheden konden gebruiken, en gebruiken voor het getuigenis van onze Heere. Ooit nagedacht om mee te werken aan bijvoorbeeld een boekentafel of evangelisatiewerk?

Online-Spel/LAN-Partys

Een speciale variant van het computerspel zijn online games. 35% van de 14-19 jarigen gebruiken dit soort games. Dit zijn games waarbij de ’tegenspeler’ ergens in deze wereld ook achter een computer zit en een bepaald spel tegen mij speelt. Ik weet van jonge Christenen die dergelijke games – vaak strategie games – nachtenlang in het weekend spelen. Niet elk van deze strategie games heeft een militante achtergrond . Vaak echter zijn ze zo fascinerend dat ze je niet loslaten en je ze blijft spelen, maar dat je er ook in je gedachten niet los van komt. De vraag is ook wat de uitwerking van dit alles op je gezondheid is. Maar niet alleen dat: Hoeveel tijd hebben wij verloren door dergelijke activiteiten. Niet dat we 24 uur per dag de Bijbel kunnen lezen of of het evangelie verkondigen. Zeker niet. Maar wil je echt je tijd investeren in dergelijke games, hoe interessant ze ook mogen zijn, terwijl er voor de Christen zo veel goeds te onderzoeken en te doen is, met het oog op de noodzakelijke Bijbelvastheid en het evangelie? 11% van de 14-19 jarigen speelt 10 uur en meer per week. En jij?

“We hebben onze zoon aan het internet verloren”

Tot slot wil ik graag twee onderwerpen aansnijden, die in verbinding met deze moderne media staan. Enige tijd geleden las ik een artikel met de kop: ‘Als ouders hun zoon aan het internet verliezen’. In dit artikel stond een vader die geen contact meer heeft met zijn zoon. ‘Zonder het internet kan ik niet bestaan’, waren de laatste woorden van de 23-jarige aan de telefoon. Deze jonge, schijnbaar zeer intelligente man, was in de virtuele wereld van het online rollen-spel ‘World of Warcraft’ gedoken. Dat schijnt het enige te zijn, dat voor deze mensen nog telt. Zijn appartement is verwaarloosd, sociale contacten heeft hij niet meer. De ouders van deze jonge man hebben alle contact met hem verloren. Misschien zeg je: Dat is in mijn leven geen werkelijkheid. Zou kunnen. Maar dat hebben deze ouders ook gedacht. De jongeman misschien eveneens. Vergeet echter niet dat alles wat tot een verslaving wordt, een leven van praktische gemeenschap met je God verhindert. Je ouders zullen waarschijnlijk bij lange na niet zo ingevoerd zijn in de online wereld als jij. Maar vergeet niet de woorden die God voor ons heeft laten opschrijven: “Luister, kinderen, naar de vermaning van je vader en sla er acht op om inzicht te leren kennen, want ik geef jullie een goede les: verlaat mijn onderricht niet! … Laat je hart mijn woorden vasthouden: neem mijn geboden in acht en leef. Verwerf wijsheid, …” (Spr. 4:1-5).

Videospellen

Vroeger waren er films op televisie en in de bioscoop. Daarna kwam er de dvd. Terwijl de bioscoop en de televisie door veel Christenen, vanwege immoraliteit en geweld met veel scepsis bezien werden, hebben we nu massaal dvd’s in de kast. Wie heeft nu iets tegen dvd’s voor kinderen? Zo werd de deur zich op een kier gezet. Deze kier werd groter en groter. Wat vandaag allemaal gezien wordt, onttrekt zich aan de kennis van veel ouders, soms wordt het ook door hen ten minste getolereerd. Is in jouw kast en geheime vakje alles schoon en vrij van geweld? Inmiddels is er een verdere ontwikkeling van films en computerspelletjes. Het zijn de video-games, waarbij de ‘speler’ een film kan beïnvloeden door bepaalde beslissingen die hij maakt in het spel. Éen van deze video-games bracht in de eerste verkoopweek een half miljard dollar op, meer dan elke bioscoopfilm. Deze spellen zijn vaak immoreel en meestal ook vol met geweld, althans voor zover het de ‘nieuwe games’ betreft. Waarschijnlijk zullen je ouders niet altijd van dit soort zaken op de hoogte zijn. Dat maakt het nog belangrijker, dat je je ervan bewust bent, dat jouw Heere toekijkt. Kun jij deze films van een opschrift voorzien met Filippi 4 vers 8? “Overigens broeders [en zusters], al wat waar is, al wat eerzaam, al wat rechtvaardig, al wat rein, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, als er enige deugd en als er enige lof is, bedenkt dat”. Het gaat niet om een wet. Het gaat over de zegen die jouw Heer je wil geven. Moderne media zijn in het leven van jonge mensen niet meer weg te denken. Ze zijn ook niet slecht (of goed). Waar het om gaat is, wat je met de media doet. Als ze in de eerste plaats dienen om te vermaken, stelen ze veel tijd en energie. Als je het echter voor de eer van de Heere inzet, zijn ze voor je geestelijk leven winstgevend. Dat is wat telt. Neem daarbij Gods Woord ter harte: “Luister naar je vader, die jou heeft verwekt, en veracht je moeder niet wanneer zij oud is” (Spr. 23:22) – zelfs als je ouders de media-consumptie beperken moeten, hoewel ze vanuit jouw standpunt er misschien weinig verstand van hebben. Op gehoorzaamheid rust op een bijzondere zegen, vooral als je er moeite mee hebt het nut te zien van een ‘maatregel’ van je ouders.