Het christelijk gezin (3)

Basis

principes

voor het gezin

Hoofdstuk 1 (vervolg)

CULTURELE DRUK

In dit hoofdstuk hebben we gekeken naar verschillende culturele idealen en waarden die tegenover de Bijbelse idealen en waarden staan. Dit is niet om een aanval op onze samenleving te presenteren, maar gewoon om te zien hoe de krachten in onze samenleving regelrecht tegenover de principes staan die God voor het gezin gegeven heeft. We zullen nu meer specifiek naar deze krachten kijken.

Concepten van gezag

De maatschappij van de onbekeerden heeft altijd kenmerken van rebellie gehad. Maar we zouden naïef zijn om te zeggen dat houdingen ten opzichte van het gezag in onze samenleving vandaag dezelfde zijn als honderd jaar geleden. De Roaring Twenties* met zijn speakeasies** en kortere rokken demonstreerden zeker tegen het gezag, in het bijzonder tegen de wetten van drankverbod. Maar elke historicus spreekt luchtig over die tijd in vergelijking met de opstand van de jaren ‘60. Geen gevestigde regel van gedrag ontkwam aan de aanval in de jaren ‘60. De kunst spetterde, de muziek dreunde, het haar was een blamage en de kleding was geslonken naar blozende onfatsoenlijkheid. Zelfs de onbekeerde maatschappij snakte naar adem vanwege de schaamteloosheid en grofheid van de hippe tegencultuur.

Maar op een of andere manier nadat de schok verdween, begon de acceptatie. De oudere mensen snakten steeds vermoeider naar adem, en de jongere mensen begonnen steeds harder te schreeuwen. De maatschappij slikte langzamerhand veel van de tegencultuur, en hippies*** ontpopten zich uiteindelijk als yuppies****, en accepteerden veel van de eigenlijke waarden die zij, alhoewel met minder terughoudendheid, hadden uitgedaagd.

Zelfs de “Christenheid” heeft geprobeerd om een aantal van de concepten van de tegencultuur te accepteren. “Christelijke” rockgroepen van die tijd begon met dreunende liederen van liefde en vrijheid met bijbetekenissen, geheel afwijkend van het historische christelijke begrip. Het kwam nooit bij de lauwe Laodicese geest op, dat de nieuwe “vrijheid” slechts een masker voor eeuwenoude opstand was.

In dit hele proces is de samenleving niet alleen zover gekomen tot acceptatie, maar ook tot het waarderen van het “laat me doen wat ik wil” mentaliteit. Woorden zoals autoriteit, regels en gehoorzaamheid wekken negatieve bijbetekenissen van harde mannen en mishandelde vrouwen en kinderen op. Gelijkheid, bevrijding, rechten, en vrijheid van meningsuiting zijn het gesprek van de dag. Het is ironisch echter, dat de samenleving die spot met haar stijve grootouders, daadwerkelijk meer wantoestanden in gezinnen produceren dan ooit tevoren. Dat wil niet zeggen dat er meer gezag wordt getoond, des te beter, maar dat de vermeende vrijheid vaak niets minder dan chaos is. Het gezin in de westerse samenleving heeft onherstelbare schade geleden als gevolg van de aanvallen op gezag, het herdefiniëren van de vrijheid, en de daaruit voortvloeiende losbandigheid.

Ouders die hun ongehoorzame kinderen met vlakke hand op hun achterwerk slaan worden onder druk gezet vanwege bruut optreden. Ouders die richtlijnen stellen over kleding, haar, en activiteiten voor hun kinderen, worden onder druk gezet vanwege wettisch gedrag. Bejaarde grootouders schudden hun hoofd bij al dit komen en gaan, en wanneer zij waarschuwen tegen modern amusement en activiteiten zien zij een gezicht met neerbuigende glimlach en de verzekering dat hun ideeën goed waren in het verleden. De veranderende concepten van de overheid zijn gericht op het uitoefenen van een enorme druk op hen die hun huizen volgens het Woord van God ordenen.

Scheiding van leeftijd niveaus

Eerder in dit hoofdstuk hebben we gewezen op het belang van wisselwerking van het gezin. Gezinnen, zeiden we, moeten samen werken, samen spelen, samen aanbidden, enzovoorts. Een van de manieren waarop gezinnen onder druk staan om deze saamhorigheid op te geven, ligt in de structurering van de activiteiten vandaag. Toen de staats-scholen de scholen met één klas overnamen, werd scheiding in leeftijdsgroepen een praktische noodzaak. Iedereen in de klas was in dezelfde rang. Vandaag heeft de scheiding zich verspreid. Erkend moet worden dat de efficiëntie niet de enige factor is geweest om deze scheiding aantrekkelijk te maken. Werkende moeders, nadruk op kennis en deskundigheid, en de algemene stormloop op het schema dwong gezinsleden in klassen, speciale centra, clubs en activiteiten waar iedereen “met de kinderen van hun leeftijd kan zijn”.

Moeders van vroeger veegden hun tranen af op de eerste dag dat hun kind op de leeftijd van zes of zeven naar school ging. Hedendaagse moeders slaken een zucht van verlichting wanneer zij met haar twee jaar oude kind naar het Center Park kunnen rijden.

Zeker zullen veel christelijke ouders het laatste voorbeeld zien als extreem dat niet bij hen past. En toch heeft de scheiding in leeftijdsgroepen veel christelijke gezinnen beïnvloed door het accent leggen daarop in de kerkgemeenschap. We schijnen het principe uit het oog te hebben verloren, dat de de wisselwerking tussen verschillende leeftijdsgroepen gezond is. Dit wil niet zeggen dat alle scheiding in verschillende leeftijden verkeerd en anti-gezin is. Maar we moeten het gevaar erkennen van het te veel van deze organisatie volgens leeftijd niveau. Als voorbeeld, er zijn veel christelijke gezinnen vandaag de dag die de druk van de sterk georganiseerde jeugdactiviteiten voelen, zozeer zelfs dat ouders het soms tot wanhoop drijft om het gezin zelfs één avond per week bij elkaar thuis te houden.

Neem een groep jonge mensen om herhaaldelijk met een bal te spelen, en je zult waarschijnlijk de ontwikkeling zien van het geweldig spelen van een “goed spel”. Breng verschillende gezinnen bijeen en speel een balspel waar opa werpt, een tien-jarige de derde honk speelt, en de vader de slagbeurt doet, en de kwaliteit van het spel zal dan minder uitstekend lijken. Maar op de lange termijn, de laatste zal veel meer kans hebben om het goed te doorstaan. Of neem een ander voorbeeld: Stuur een groep jonge mensen die regelmatig een programma verzorgen in een verpleeghuis, en je zult een goed enthousiast zingen hebben en een goed getuigenis achterlaten. Maar ga eens als gezin of als een groep van gezinnen waar opa voorleest uit de bijbel, pa de zang leidt, en de kinderen koekjes uitdelen, en je laat niet alleen een goed getuigenis achter, maar je laat zien dat iedereen een rol heeft in het werk naar buiten toe van de kerk.

Nogmaals, dat wil niet zeggen dat jongeren (of elke andere leeftijd) die samen dingen doen helemaal verkeerd is, maar om te benadrukken dat de vermenging van leeftijden gezond is. De scheiding schijnt speciale interesse te hebben en dingen beter te maken, maar in werkelijkheid verhindert het waardevolle wederkerige invloed.

Explosie van kennis

Veel van de veranderingen die ten grondslag liggen aan concepten van het gezin, zijn tot stand gekomen door de snelle veranderingen in onze technologische samenleving. Nieuwe uitvindingen, en daarmee nieuwe manieren om dingen te doen, komen voortdurend op de markt. De meest recente doorbraak is er nauwelijks en wordt al achterhaald met een nieuwe ontdekking.

Ouders, met name degenen die hun opleiding niet verder volgden dan de middelbare school, vinden het vaak moeilijk te begrijpen wat er gaande is. Hun kind die in de vijfde klas zit, komt thuis van school en vraagt om hulp bij huiswerk, en de ouders zeggen uiteindelijk: “Ik heb geen idee hoe ik dat moet doen. We hadden dat nooit op school”. Dit klinkt allemaal incidenteel totdat we rekening houden met de omvang van de situatie. Als dag na dag het concept van het “nieuwe en verbeterde” op de samenleving wordt gedrukt, ontwikkelen mensen de mening dat de oude manier verouderd is. De deskundige op elk gebied is degene die op de hoogte is met de nieuwste ontdekking.

Dit alles zou niet zo ernstig zijn als het was beperkt tot technologie. Maar dat is het niet. Het effect wordt thuis en zelfs in de kerk gevoeld. De ouders of minister die het verschil niet weet tussen een beschadigde schijf en een floppy disk, tussen muggenbeten en megabytes, worden beschouwd alsof zij het contact met de werkelijkheid verloren hebben en nauwelijks te vertrouwen zijn in het geven van advies aan de moderne kinderen en jongeren.

Dus de moderne kennis heeft in veel gevallen oude wijsheid geïntimideerd. Ouders hebben het gevoel incompetent te zijn om hun kinderen te begeleiden, en worden aangemoedigd om het advies van “deskundigen” te zoeken terwijl in werkelijkheid de kinderen de wijsheid van hun ouders hard nodig hebben.

Materialisme

De uitbreiding van de technologie produceerde vrachtwagenladingen van goederen voor het gezin om te kopen. Speelgoed, apparaten, machines om mee te werken, spel-machines, in iedere denkbare vorm roept om de aandacht van de koper. Deze dingen kosten uiteraard geld. Het spreekt toch vanzelf dat de levens van de meeste westerlingen worden verbruikt met het opmaken van geld en de opeenstapeling van deze dingen.

Christenen weten dat Jezus zei: “Kijk uit en wees op uw hoede voor de hebzucht. Immers, al heeft iemand overvloed, zijn leven behoort niet tot zijn bezit” (Lukas 12:15). Maar een dergelijk advies wordt gemakkelijk vergeten als we dag na dag worden we aangemoedigd om te kopen, te genieten, te sparen, en het te verwerven; wanneer we te horen krijgen dat het goede leven gevuld is met entertainment en activiteit en plezier en amusement, alles natuurlijk met een bescheiden salaris; wanneer er opruiming is en de prijzen zijn goed en geld is bij de hand en krediet beschikbaar is. De druk is enorm!

Deze druk ligt op het gezin, waardoor junior smeekt om een nieuwe fiets, waardoor zusje loopt te zeuren om een “echte, sprekende pop”, waardoor mama verlangend denkt aan het nieuwste keukenapparaat, waardoor vader achter het gezin aankomt of hij zich een ander voertuig kan veroorloven. Gemakkelijk, hoe gemakkelijk wordt de familie meegezogen in het waarderen van dingen boven mensen, het krijgen boven het geven, luxe boven offeren. En binnenkort, zeer binnenkort, is er weinig meer van de waarden van het christelijk gezin te onderscheiden van de waarden van het gezin van de niet-christelijke, het gezin van de buurman.

Dit wil niet zeggen dat alle moderne gemakken een zonde is, noch dat er gerechtigheid is in armoede. Maar het wil zeggen dat rijkdom gevaarlijk is. En het is om ons te waarschuwen dat de materialistische waarden christenen van hun visie beroven voor het koninkrijk van God, en christelijke families beroven van de vrede, van tevredenheid en de vreugde van het offeren.

“Maar de godsvrucht is inderdaad een bron van grote winst, vergezeld van tevredenheid. Want wij hebben niets de wereld ingedragen, het is duidelijk dat wij ook niets daaruit kunnen wegdragen. Als wij echter voedsel en kleding hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn. Maar wie rijk willen worden, vallen in verzoeking en in een strik en in veel dwaze en schadelijke begeerten, die de mensen doen wegzinken in verderf en ondergang. Want geldzucht is een wortel van alle kwaad. Door daarnaar te verlangen, zijn sommigen afgedwaald van het geloof, en hebben zich met vele smarten doorstoken” (1 Timotheüs 6:6-10).

De volgende tips kunnen nuttig zijn voor gezinnen die de druk van het materialisme tegen willen gaan:
Leer om eenvoudig te leven. Dit is belangrijk, ongeacht het inkomen. Eenvoudig speelgoed, eenvoudig voedsel, eenvoudige voertuigen, eenvoudige kleding, eenvoudige woonruimte, met godsvrucht, kan nog steeds een tevreden familie voortbrengen, zelfs in een wereld van overvloed. Oefen met blijdschap te geven. Een familie hoeft niet rijk te zijn om te geven. Geven kan financieel zijn, maar dat hoeft niet zo te zijn. Een schaal met koeken, verse groenten uit de tuin, bijbelverzen of wijze uitspraken netjes afgedrukt, brieven met bemoedigingen aan vrienden, verse bloemen, een uur of twee helpen bij de buren – dit zijn allemaal manieren om te geven. Het is fijn om aan vrienden te geven, maar Jezus zei dat we moeten geven aan hen van wie we verwachten dat we er niets voor terug krijgen (Lukas 6:35). Leef opofferend. Dit is nauw verbonden met het geven, maar het is niet noodzakelijk hetzelfde. We kunnen vrij gemakkelijk uitdelen van onze overvloed. Iedere christen zou de vreugde moeten ervaren van het bewust zichzelf verloochenen in het proces van het geven. Ontwikkel verstandig koopgedrag. Vermijd te vervangen wat nog te repareren is, alleen maar omdat je er moe van bent, of omwille van de nieuwheid of het prestige, of om te concurreren met anderen. Veel geld wordt verspild en is niet beschikbaar voor gebruik in het koninkrijk van God omdat de mensen de met het voeden van hun ijdelheid en zelfzuchtige verlangens. Voorkom een leven van verspilling. Veel speelgoed en recreatieve voertuigen consumeren de middelen onverstandig. Soms schijnt de markt voor bepaalde dingen met opzet gericht op de wegwerpmentaliteit. Wegwerpluiers, bijvoorbeeld worden nu zo vaak gebruikt, dat zij een nationaal verwijderingsprobleem in de Verenigde Staten vormen. Richt uw middelen op bouwactiviteiten van het Koninkrijk. Geld, tijd, goederen, en zelfs vaardigheden dienen te worden beschouwd als eigendom van God. Wij hebben de opdracht gekregen om deze dingen te gebruiken in het belang van onze hemelse Vader. Als we deze dingen verspillen aan verwennerij van onszelf, zullen wij zeker als ontrouwe beheerders antwoorden.

Rollen van man en vrouw

Een volgend hoofdstuk zal worden besteed aan het beschrijven van de Bijbelse aanwijzingen voor mannen en vrouwen. Maar een discussie over culturele druk op het gezin zou niet compleet zijn zonder de erkenning van de verstoringen die plaatsvinden op dit gebied van het gezin. De controverse lijkt zich te concentreren rond de rol van de moeder. Elk denkbare argument wordt ter sprake gebracht, om aan te tonen dat het moeder-zijn een saai leven is dat bestaat uit het verschonen van vieze luiers en het wassen van vuile vaat en het schrobben van vuile vloeren, terwijl de vader mag zwerven over de groene aarde om na te streven wat bij zijn fantasie past. Dit is niets anders dan de redenering van egoïsme. Het goede leven is niet het leven, dat kan doen wat hij wil, maar het leven dat dient. De vader vindt geen voldoening in het nastreven van eigenbelang, maar in het dienen van zijn familie. Noch zal de moeder voldoening vinden in het nastreven van eigenbelang. Het moederschap is een van de hoogste en nobelste beroepen die een vrouw hebben kan – het is een werk dat karakter, creativiteit, talent, intelligentie en inzet vereist. Het wegwerken van vader als hoofd en onderhouder van het gezin, en de opkomst van moeder als een carrièrevrouw heeft onherstelbare schade aangebracht aan het gezin.

Onder de druk van de samenleving zag menige christelijke moeder met nieuwsgierige blikken om of zelfs met een verlangend kijken naar mogelijkheden buitenshuis en liet haar schouders hangen toen haar gevraagd werd door andere vrouwen wat haar werk was. Christelijke gezinnen behoren de hoge roeping van het moederschap te koesteren.

Het kleinere gezin

Veranderingen in de gemiddelde grootte van de westerse gezinnen werden door verschillende factoren veroorzaakt. Besef dat de wereldbevolking groeit en de verschuiving van het wonen op het platteland, waar meer kinderen meer arbeiders betekent, om te wonen in de stad, waar meer kinderen betekent meer monden te voeden, zijn twee redenen die vaak gegeven zijn voor het kleinere gezin. Maar de factoren die de basis vormen in de harten van westerlingen schijnen meer egoïstisch dan humanitaire.

Zij steunen over het algemeen het behoud van een levensstandaard die gewoon te duur is en een schema van leven die eenvoudig te uitputtend is om veel kinderen te hebben. Het kleinere gezin past beter bij de materialistische waarden en de carrière-geest van mannen en vrouwen van vandaag. Kinderen worden gezien als bedreigingen voor de persoonlijke interesses en materiële welvaart.

Terwijl de christelijke gezinnen beweren dat zij niet de waarden hebben van hun niet-christelijke tegenhangers, de druk is er zeker. Een of twee kinderen te hebben is aanvaardbaar. Er drie te hebben is op het randje. Bij vier fronst men de wenkbrauwen. Vijf en meer betekent dat u onzorgvuldig en onverantwoordelijk bent, en waarschijnlijk zorgt voor de toename van de parasieten van de samenleving. Het gezin van tien of twaalf is een fenomeen van de donkere middeleeuwen. Zo is de redenering.

De bijbel zegt: “Zie, kinderen zijn het eigendom van de HEERE, de vrucht van de schoot is Zijn beloning. Zoals pijlen in de hand van een held, zo zijn de zonen, ontvangen in de jeugd. Welzalig de man die zijn pijlkoker daarmee gevuld heeft; zij worden niet beschaamd, als zij met de vijanden spreken in de poort” (Psalm 127:3,5). God beschouwt kinderen als een goddelijke zegen voor het huisgezin, en we moeten zeker erkennen dat de daling van kindertal van vandaag niet heeft gezorgd voor een gelukkiger, gezonder gezin. Christelijke ouders, die wandelen in de voetstappen van God, zullen genieten van de kinderen, zullen ze zien als een zegen, en zullen niet bezwijken voor de egocentrische druk van de samenleving.

Samen nadenken

Moet een familie-schema traag tempo hebben? Druk? Gehaast? Wat is eigenlijk een schema met een langzaam tempo? Wat is een druk agenda? Wat voor werk of dienst-projecten kunnen gezinnen doen, die een gezonde sociale wisselwerking zou verhogen? Kunnen kinderen overwerkt worden? Onderwerkt? Wat zijn de resultaten van beide? Wat bepaalt een goede balans tussen werk en spel? Wanneer er barrières bestaan tussen ouders en kinderen, welke praktische stappen kunnen worden genomen door de ouders om ze op te lossen? Welke stappen kunnen worden genomen door de kinderen? Wanneer personen uit een vorige generatie geen christenen zijn (ouders of groot-ouders), welke richtlijnen kunnen worden gevolgd om de wisselwerking gezond te houden? Op dit moment, wat lijkt de meest gevaarlijke culturele druk op het gezin te zijn? Hoe kunnen gezinnen deze druk weerstaan? Welke van de suggesties voor het vermijden van het materialisme lijkt u het meest belangrijk? Wat is misschien wel het meest verwaarloosd?

Samen werken

Als gezin, analyseer de gezondheid van uw wisselwerking. Waar is verbetering nodig is, en hoe kan het worden bereikt? Als familielid eerlijk nadenken over hoe je het beste een bijdrage leveren kunt aan een gezond gezin. Wat is uw persoonlijk probleem-gebied? Slechte communicatie? Gebrek aan respect? Ondankbaarheid? Geef een overzicht van manieren waarop uw probleem onlangs is aangetoond. Noem een aantal stappen die u zou kunnen nemen om te verbeteren. Geef een overzicht van specifieke manieren waarmee u de richtlijnen kunt practiseren voor het vermijden van het materialisme. Bespreek ze met uw gezin en beslis hoe je ze tot een goed einde kunt brengen.

Wordt D.V. vervolgd.

John Coblentz

© Copyright 1992, Christian Light Publications

Geplaatst in: Gezin, Huwelijk
© Frisse Wateren, FW