Boomwortels: wat vertellen zij ons?

Wie bij een sterke storm al eens een boom bekeken heeft, die zal zich misschien verwonderd hebben over, hoe hij de sterke storm trotseert. Elastisch en zeker buigt hij zich opzij, om zich aansluitend weer op te richten. Nog een ander wonder gebeurt er in elk voorjaar: Nadat alle loof verwelkt en afgevallen is, komen nieuwe groene bladeren tevoorschijn. In de zomer kan de zon nog zo heet schijnen, ondanks dat maakt het de boom schijnbaar helemaal niets uit, hij blijft groen en fris.

Waarom is dat zo? Natuurlijk, zo weet iedereen, zijn de sterke wortels de oorzaak. Zij verankeren de boom in de bodem en zorgen ervoor, dat hij niet valt en ontwortelt wordt. De wortel is een “orgaan van de planten tot opname van water en voeding”, zoals het woordenboek het zegt. Zij zorgt ervoor, dat de boom de noodzakelijke vloeistof en voeding krijgt. Hoe dieper en krachtiger wortels in de aarde, hoe stabieler de boom is bij storm en hitte.

Omdat de Heer Jezus Zelf de wortels in Zijn onderwijs noemt, moeten wij ons afvragen, wat hij ons daarmee vandaag zeggen wil.

De wortels als bescherming voor gevaar

In de gelijkenis van de zaaier komt de wortel in het tweede beeld voor (de Heer Jezus toont ons in de gelijkenis, welke gevaren er principieel bestaan, dat we Zijn Woord niet in ons opnemen. Dat geldt heel in het bijzonder voor mensen, die nog niet gered zijn en daarom tot bekering opgeroepen worden). Het zaad – dus het Woord van God – was op rotsachtige bodem gevallen. Er konden zich geen wortels vormen, en het allereerste zichtbare plantje stierf. Op de stenen in de bodem gaan we nu niet in, maar op het feit, dat de wortels ontbreken. De tekstplaatsen in Mattheüs 13:6,21 en Markus 4:6,17 en Lukas 8:13 spreken van gevaren voor de plant door de zon, wanneer de wortels ontbreken: verbranden en verdorren. De Heer Jezus legt ons dat ook uit:

1. Verdrukking en vervolging vanwege het Woord willen ergernissen oproepen, wat ook met “aanstoot nemen”, “afvallig worden” of “in zonde vallen” vertaald kan worden.
2. Verzoeking wil ons tot afwijken van het Woord van God verleiden.

Hoewel wij in ons land vervolging vanwege het Woord van God in onze dagen niet kennen, waarvoor wij dankbaar zijn, kennen we toch verdrukking in de vorm van nood en aanvechting, en zeer zeker verzoeking. Is ons dat altijd zo duidelijk, wat dat voor ons geloofsleven betekenen kan? Concreet: Misschien heeft de Heer jou door Zijn Woord iets duidelijk gemaakt, bijvoorbeeld iedere morgen een bepaalde tijd voor de Heer Jezus reserveren. Zonder wortel zal dat slechts voor een korte tijd, als het al zover komt, gelukken. Dan zijn er aanvechtingen, zodat je je “stille tijd” gemakkelijk vergeet (“afvallig wordt”). Of er zijn schijnbare interessante dingen, die je afleiden en je belangrijker toeschijnen (hoeven niet absoluut zonden te zijn!). Met wortels daarentegen redt je het.

Hoe worden geestelijke wortels gevormd?

Misschien ben je nu nieuwsgierig geworden, wat dat dan voor “wortels” zijn, met welke we tegen de genoemde gevaren overwinnend zijn. Principieel zegt het Woord van God, moeten wij “in de liefde geworteld en gegrond” zijn en “geworteld en opgebouwd worden in Hem” (Efeze 3:17 en Kolosse 2:7).

Wanneer we weer het beeld van de boom nemen en in het Oude Testament eens naslaan, wordt het duidelijker. In Jeremia 17:7-8 staat: “Gezegend [daarentegen] is de man, die op de HEERE vertrouwt, en wiens vertrouwen de HEERE is! Want hij zal zijn als een boom, die aan het water geplant is, en zijn wortelen uitschiet aan een rivier, en gevoelt het niet, wanneer er een hitte komt, maar zijn loof blijft groen; en in een jaar van droogte zorgt hij niet, en houdt niet op van vrucht te dragen”. Verder vinden we in Psalm 1:2-3 nog hulp: ”Maar zijn lust is in des HEEREN wet, en hij overdenkt Zijn wet dag en nacht. Want hij zal zijn als een boom, geplant aan waterbeken”. Het gaat dus om vertrouwen tegenover de Heer en lust aan het Woord van God zowel als ook het nadenken daarover.

Vertrouwen: Reeds kleinigheden zullen en mogen we naar de Heer brengen en Hem vertrouwen, dat Hij helpen zal. Net zoals David in Psalm 37:5 aanbeveelt: “Wentel uw weg op de HEERE, en vertrouw op Hem; Hij zal het maken”.

We menen vaak, het is gemakkelijker om grote beslissingen aan de Heer voor te leggen en te vertrouwen, dat Hij het goed maakt. Maar dat is een vergissing. Wanneer we niet de kleine problemen kunnen overgeven, hoe willen we dan bij de grote vertrouwen? Hoe meer we ons daarin oefenen (we moeten dat daadwerkelijk heel bewust oefenen!), des te sterker worden de wortels. Dat is net zoals bij spieren, die getraind moeten worden om sterk te worden.

Jeremia gaat zelfs nog verder; hij spreekt ervan, dat de Heer Zelf het Vertrouwen is. Hij is het voorwerp van het vertrouwen, niet bjivoorbeeld geld of het vermogen, afkomst of betrekkingen. Dus: Wanneer ik moeilijkheden overwinnen wil en ik mij oriënteren moet, zal ik mij geheel alleen aan Hem houden.

Lust aan het Woord van God: Vaak zijn er boeken, die ik graag ter hand neem. Dat kan een spannende vertelling zijn of iets dat betrekking op mijn leven heeft, iets leerrijks. Dan geeft het mij vreugde om te lezen. God wil graag, dat wij boven alles Zijn boek graag ter hand nemen. Hij wil Zich daarin aan ons voorstellen. Door spannende berichten van feiten, interessante levensbeschrijvingen van historische persoonlijkheden, prachtige gedichten en profetische visioenen van de toekomst spreekt Hij aanschouwelijk tot ons. En alles heeft betrekking op ons leven, is spannend en leerrijk en geeft ons vreugde in onze Redder, onze Heer.

Maar hoe staat het met de zin daarin te lezen? Kan dat niet een vervulling van plicht worden? O ja! Hoe minder ik daarin lees, des te geringer is mijn lust in het Boek van God. En altijd dan, wanneer ik het verband met mijn leven niet zie of zien wil, wordt Zijn Woord oninteressant voor mij.

Omgekeerd geldt evenzo: Hoe meer ik daarin lees en het verband met mijn leven mag zien, des te duidelijker zal de interesse in Gods Woord toenemen. Wie ontdekt, dat de al lange tijd geleden geschreven woorden tonen Wie God is en dat Hij de afzonderlijke personen geheel individueel aanspreekt, die wil er meer van weten, die zal verder lezen!

Het nadenken: Wanneer je het wilt, doe dan eens een proef. Lees het gebed van de Heer Jezus in Johannes 17 snel en zonder daarover na te denken. Hoeveel weet je nog? Heeft het je iets gebracht? Misschien niet, wanneer je het zonder dat al goed kent en veel daarover nagedacht hebt. Maar lees het nu eens tweemaal en stel je daarbij enkele vragen, die je probeert te beantwoorden. Denk daarbij na over de betreffende afzonderlijke verzen en spreek met de Heer Jezus daarover. Voorbeelden voor vragen zijn:

• Wat onthullen mij de woorden van de Heer Jezus over de Vader?
• Wat zegt de Heer mij over Zichzelf en over Zijn werken op de aarde?
• Welke beden spreekt de Heer Jezus uit? Ben ik daardoor getroffen?

Zeker kan deze vragenlijst nog uitgebreid worden. Toch is het belangrijk tenminste eens te beginnen – bijvoorbeeld aan de hand van vragen – over het Woord van God na te denken.

Nadenken betekent, over het gelezene na te denken en met de Heer Jezus daarover te spreken. De kernvraag is altijd: Wat wil Hij mij persoonlijk voor vandaag zeggen? Dat kan een belofte zijn, ook een waarschuwing, iets niet te doen. Maar in het bijzonder wil Hij ons tonen, Wie Hijzelf is. David wist, dat wanneer hij over God nadacht, hij zo echt gelukkig zou zijn en in lofprijzing zou uitbreken. Hij spreekt in Psalm 63:5-6 erover, dat zijn ziel dan “als met smeer en vettigheid” verzadigd zou worden.

Overigens: Wortels groeien normalerwijze in de aarde, niemand kan ze zien. Precies zo is het bij onze omgang met de Heer Jezus. Het gebed “in de binnenkamer” en het lezen van het Woord van God gebeurt “in het verborgene” en zijn in de regel voor geen andere mensen zichtbaar. Niemand merkt dadelijk, wanneer deze verbinding tot stand komt. Maar de resultaten worden met de tijd kenbaar, precies zoals met het groeien van een boom.

Wat bewerken geestelijke wortels?

In ieder geval bewaren geestelijke wortels ons voor de problemen, waarop de Heer Jezus in de gelijkenis van de zaaier gewezen heeft, voor het “verbranden” en “verdorren” in de vorm van afwijking van Gods Woord en zondigen. De gevaren, waaraan we nu eenmaal blootgesteld zijn, noden en verzoekingen, zullen namelijk niet uitblijven.

Het beeld van de boom toont ons ook hier weer, hoe God door onze wortels heen werken wil. Jeremia 17:8: “Want hij zal zijn als een boom, die aan het water geplant is, en zijn wortelen uitschiet aan een rivier, en gevoelt het niet, wanneer er een hitte komt, maar zijn loof blijft groen; en in een jaar van droogte zorgt hij niet, en houdt niet op van vrucht te dragen”. Psalm 1:3 verklaart: “Want hij zal zijn als een boom, geplant aan waterbeken, die zijn vrucht geeft op zijn tijd, en welks blad niet afvalt; en al wat hij doet, zal wel gelukken”. We vinden in deze beide tekstplaatsen tenminste vijf resultaten van geestelijke wortels:

1. Geen vrees: “wanneer er een hitte komt” betekent, wanneer de zon (nood en verzoekingen) op ons afkomen. De wortels geven ons de kracht om niet bang te zijn. We mogen zonder angst naar de toekomst zien. Wie wil dat niet?
2. Bestendig getuigenis: Het loof is groen, het blad verwelkt niet. Ieder ziet van buitenaf direct, dat de boom gezond is. Zelfs in de grijze ouderdom zullen zij “die in het huis des HEEREN geplant zijn … nog vruchten dragen; zij zullen vet en groen zijn”, zegt Psalm 92:14.
3. Vrij van zorgen: Wanneer er “een jaar van droogte” is, dat betekent nood in de een of andere vorm voor langere tijd, geeft God ons door de wortels zo veel kracht, dat wij zonder zorgen kunnen zijn. We zullen deze geheel bewust op Hem werpen.
4. Vrucht: In aanvulling op het groene loof zal altijd weer op de juiste tijd de vrucht verschijnen, die God in ons leven zien wil. Deze vrucht is voor God, en zij is waardevol voor Hem.
5. Gelukken: “… en al wat hij doet, zal wel gelukken”. Ook het handelen, dat naar buiten toe zichtbaar is, wordt gevormd door de vaste en sterke verbinding van de wortels met God. Dat zal natuurlijk geen eigenmachtig handelen zijn, want door de geestelijke wortels zullen wij weten, wat God bevalt.

Consequenties

Zeker, we zouden deze resultaten graag in ons leven willen ervaren, maar erkennen misschien ook, dat de wortels bij ons nog niet zo ontwikkeld zijn, zoals zij zijn moesten.

God wil ons in staat stellen, Zijn ideeën met ons meer en meer tot stand te brengen. Hij wil ons sterk en krachtig zien, gelijk een kweker zijn bomen. De weg heeft Hij zo in de Bijbel opgetekend, dat het gemakkelijk in te prenten is: Vertrouwen op de Heer in de kleinste dingen zowel bij het lezen als het nadenken over Zijn Woord. God geeft dan de groei, naar onder om weerstand te geven aan de wortels en naar boven tot een gezonde boom met groen loof en vrucht voor God. Laten we er alles aan doen, om deze wortels te ontwikkelen.

Peter Schmitz

Geplaatst in: Schepping
© Frisse Wateren, FW